Τι αποκαλείται εξάρτηση

Written by: Πέτρος Σκαπινάκης, Λέκτορας Ψυχιατρικής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Γρηγόρης Μιχάλης, Ψυχολόγος, Μεταπτυχιακός Φοιτητής Κοινωνικής Ψυχιατρικής-Παιδοψυχιατρικής

First version: 01 Apr 2004. Latest revision: 01 Apr 2004.

Question: 

Τι είναι ο εθισμός (εξάρτηση);

Answer:

Όταν είσαι εθισμένος, για παράδειγμα στη χρήση αλκοόλ, ναρκωτικών, στο κάπνισμα, στο σεξ ή στην χαρτοπαιξία, είσαι (σωματικά ή μη-σωματικά) εξαρτημένος σ’ αυτή τη χρήση ή τη συμπεριφορά. Παρουσιάζεις συμπτώματα στερητικού συνδρόμου και/ή ανοχής όταν δεν κάνεις χρήση της ουσίας. Ανοχή σημαίνει ότι κάποιος χρειάζεται υψηλότερες ποσότητες μιας ουσίας κάθε φορά για να πλησιάσει τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Συμπτώματα στερητικού συνδρόμου είναι δυσάρεστες σωματικές αντιδράσεις που λαμβάνουν χώρα όταν η χρήση των ουσιών είναι μειωμένη ή ασυνεχής. Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να είναι ναυτία, μυϊκοί πόνοι και αύξηση των προβλημάτων συγκέντρωσης, αϋπνία, άγχος και εφιάλτες. Αλλά επίσης και άνθρωποι που δεν βιώνουν συμπτώματα ανοχής και/ή συμπτώματα στερητικού συνδρόμου, μπορεί να είναι εξαρτημένοι από την ουσία. Κάνουν επαναλαμβανόμενες και ανεπιτυχείς προσπάθειες να περιορίσουν ή να ελέγξουν τη χρήση της ουσίας, ή κάνουν χρήση της ουσίας για μεγαλύτερη χρονική διάρκεια ή σε μεγαλύτερη ποσότητα απ’ ότι προτίθενται. Το να προμηθευτούν την ουσία, να κάνουν χρήση της και να συνέλθουν από τις συνέπειές της παίρνει πολύ χρόνο. Παραμελούν σημαντικές δραστηριότητες όπως η εργασία, το σχολείο ή κοινωνικές επαφές ή σταματούν ολοκληρωτικά αυτές τις δραστηριότητες. Ένα χαρακτηριστικό της εξάρτησης αποτελεί το να μη μπορεί κανείς να ελέγξει τη χρήση της ουσίας ή να διακόψει τη χρήση της. Υπάρχει μια συγκεκριμένη πίεση, μια σχεδόν ακαταμάχητη ανάγκη να κάνει χρήση της ουσίας. Για να μπορεί να οριστεί εάν κάποιος είναι εξαρτημένος, το άτομο πρέπει να συμμορφώνεται με συγκεκριμένες καταστάσεις που έχουν οριστεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, μεταξύ άλλων.

Οι ακόλουθες είναι καταστάσεις που χαρακτηρίζουν την εξάρτηση. Για να θεωρηθείς εξαρτημένος αρκεί να παρουσιάζεις μόνο κάποια από αυτά:

· Ανοχή (ανάγκη για περαιτέρω αίσθηση των αποτελεσμάτων)

· Ψυχολογική εξάρτηση (επιθυμία, που ποικίλει από πολύ μικρή μέχρι πολύ έντονη)

· Συμπτώματα στερητικού συνδρόμου (αποκτάς όλους τους τύπους σωματικών αντιδράσεων μόλις σταματήσεις)

· Χρήση της ουσίας ή υιοθέτηση συγκεκριμένης συμπεριφοράς για τον περιορισμό των στερητικών συμπτωμάτων

· Αποτυχημένες προσπάθειες για να ελέγξεις τη χρήση ή τη συμπεριφορά

· Χρόνος που σπαταλάται τόσο για την χρήση (ουσιών) ή την επανάληψη της συμπεριφοράς όσο και κατά την διαδικασία ανάρρωσης.

· Καταστροφικές συνέπειες εξαιτίας της χρήσης τόσο στους ίδιους τους εθισμένους όσο και στους ανθρώπους του περιβάλλοντός τους (προβλήματα στη δουλειά ή το σχολείο, διαμάχες με τους ανθρώπους που βρίσκονται γύρω από το άτομο, αφιέρωση λιγότερου χρόνου για χόμπι, ασθένειες κ.λ.π)

· Χρήση πιο συχνή και σε μεγαλύτερες δόσεις απ’ ότι σχεδιάζεται

· Εξακολούθηση της χρήσης ακόμα κι αν γνωρίζεις ότι αυτό είναι καταστροφικό για σένα.

Disclaimer: The documents contained in this web site are presented for information purposes only. The material is in no way intended to replace professional medical care or attention by a qualified practitioner. It can not and should not be used as a basis for diagnosis or choice of treatment.